Parij, Vena, Frayburg, Regensburg, Belgrad kabi Yevropaning nufuzli universitetlarida dars bergan. Asarlari dunyoning 80 dan ortiq tiliga tarjima qilingan. To‘lepbergen Qaipbergenov 1929 yili Qoraqalpog‘iston Respublikasining Kegeyli tumanida tug‘ildi. Mehnat faoliyatini 1947 yili maktab o‘qituvchisi sifatida boshladi. Qoraqalpoq davlat pedagogika institutini tamomlaganidan so‘ng ko‘p yillik ijodiy va tashkilotchilik faoliyatini qoraqalpoq milliy matbuoti rivojiga bag‘ishlab, “Qaraqalpaqstan jaslar? ” gazetasi muharriri, “Qaraqalpaqstan” nashriyoti direktori, “Sovet Qaraqalpaqstan? ” gazetasi muharriri, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi huzuridagi Radioeshittirishlar va televideniye qo‘mitasi raisi, Matbuot, poligrafiya va kitob savdosi bo‘yicha davlat qo‘mitasi raisining o‘rinbosari kabi mas’ul vazifalarda sidqidildan mehnat qildi. U 1980 yildan boshlab Qoraqalpog‘iston Respublikasi Yozuvchilar uyushmasining raisi lavozimida samarali faoliyat olib borib, qoraqalpoq adabiyoti va san’atini rivojlantirish, yosh shoir va adiblarni tarbiyalash ishiga katta hissa qo‘shdi.
1945 yilda Moskvadagi Jahon adabiyoti institutida tahsil olishga kirishdi. Rasul Hamzatovga og‘ir xasta ayol maktub yo‘llab: «Meni shifokorlardan, ularning muolajalaridan ko‘ra Siz yozgan asarlar ko‘proq davoladi», - degan edi. Asarlari: «Tog‘ qo‘shig‘i», «Tog‘ qizi», «Mening qalbim tog‘larOa», «Dog‘istonim», «Yuksak yulduzlar», «Tug‘ilgan kunim», «Tog‘likning vatani», «Ovuldan xat» singari she’riy kitoblar, «Ona tilim», «Shu ham erkakm?, », «Do‘stlik haqida qissa» kabi she’rlari va boshq. Lesli Uoller (Leslie Elson Waller, 1 aprel 1923 - 29 mart 2007) – amerikalik mashhur yozuvchi.
Ukrainalik emigrantlar xonadonida tug‘ilgan. Kolumbiya universitetida ta’lim olgan. Uni mashhur qilgan asari - «Bankir» romanidir. «Bankir» – «Bankir haqida afsona» trilogiyasining birinchi asaridir. Trilogiyaga «Oila» va «Amerikalik» romanlari ham kirgan. O‘ktoy Oqbol (turk. Oktay Akbal, 1923, Istambul) - Turk jurnalisti va yozuvchisi. Mashhur turk yozuvchisi Yashar Kamol (Yaşar Kemal) (taxallusi; asl ismi Kamol Sodiq Go‘kcheli (Kemal Sadık Göğceli) 1923 yili Turkiyaning Adana viloyatida tug‘ilgan.
T. Qaipbergenov jamoat ishlarida ham faol ishtirok etib, bir necha bor Qoraqalpog‘iston Jo‘qorg‘i Kengesi va Nukus shahar kengashi deputatligiga saylandi. To‘lepbergen Qaipbergenov o‘zining yarim asrdan ziyod davom etgan yozuvchilik faoliyati davomida katta va sermazmun ijod yo‘lini bosib o‘tdi. O‘z asarlarida qoraqalpoq xalqining tarixi, bugungi hayoti, milliy qadriyat va an’analarini yuksak mahorat bilan tarannum etdi. Uning qalamiga mansub “Rahmat, muallim”, “Sovuq bir tomchi”, “Kotib”, “Qoraqalpoq qizi”, “Mamanbiy afsonasi”, “Baxtsizlar”, “Gumrohlar” singari qissa va romanlar, “Qoraqalpoq dostoni” trilogiyasi adabiyotimiz xazinasidan munosib o‘rin egalladi. Bu asarlarning aksariyati jahondagi ko‘plab tillarga tarjima qilinib, bir qator nufuzli adabiy mukofotlarga sazovor bo‘lgan edi.
Kitoblari: «Buenos-Ayres jaziramasi» (Fervor de Buenos Aires, 1923), «Qarshi tomondagi oy» (Luna de enfrente, 1925), «Tekshiruv» (Inquisiciones, 1925), «Mening umidimdagi hajmlar» (El tamaño de mi esperanza, 1926), «Argentinaliklar tili» (El idioma de los argentines, 1928), «San-Martin maydoni daftari» (Cuaderno San Martín, 1929), «Evaristo Karrego» (Evaristo Carriego (1930), «Muhokama» (Discusión, 1932), «Sharmandalikning umumiy tarixi» (Historia universal de la infamia, 1935), «Mangulik tarixi» (Historia de la eternidad, 1936), «To‘qimalar» (Ficciones, 1944), «Kashfiyot» (Artificios, 1944), «Alef» (El Aleph, 1949), «Yangi tekshiruvlar» (Otras inquisiciones, 1952), «Bajaruvchi» (El Hacedor, 1960), «Boshqa, xuddi o‘zi» (El otro, el mismo, 1964), «Soya maqtovi» (Elogio de la sombra, 1969), «Broudining xabari» (El informe de Brodie, 1970), «Yo‘lbarslar oltini» (El oro de los tigres, 1972), «Qum kitobi» (El libro de arena, 1975), «Ko‘ngildagi atirgul» (La rosa profunda, 1975), «Temir tanga» (La moneda de hierro, 1976), «Tun ertagi» (Historia de la noche, 1977), «Yetti kecha» (Siete noches, 1980), «Sirli xat» (La cifra, 1981), «Dante haqida to‘qqiz esse» (Nueve ensayos dantescos, 1982), «Shekspir xotirasi» (La memoria de Shakespeare, 1983), «Atlas» (Atlas, 1984), «Fitnachilar» (Los conjurados, 1985).
«Tirik ko‘milganlar» (1930), «Uch qatra qon» (1932), «Yorug‘lik soyasi» (1933) «Alaviyya xonim» (1933), «Ko‘r boyqush» (1937), «Boshpanasiz it» (1942), «G‘iybatlar» (1944), «Hoji og‘a» (1945), «Ertaga» (1946) hikoyalar to‘plami va qissalari, «Sosonning qizi Parvin», «Olamning yaralishi afsonasi» pesalari, «Umar Xayyom ruboiyoti» (1923), «Inson va hayvon» (1924), «O‘lim» (1927), «Eron she’riyatida yangi oqimlar» (1941), «Kafka nomasi» (1948), «Yevropada Islom missiyasi» esselari mashhur.
Uni mashhur qilgan asar «Nikodim Dizmaning martabasi» (o‘zbek tiliga «Muttahamning parvozi nomi bilan tarjima qilingan») romanidir. Asarda oddiy muttaham, yalqov va kaltabin Nikodim Dizma Varshavaga ish qidirib kelishi va tasodif tufayli yirik davlat arbobi bo‘lib qolishi voqealari tasvirlanadi. 1932 yili uning «Kivonlar», «To‘lanmagan cheklar», «Alitsiya prokurori Gorn» qissalari chop etiladi. Mostovichning «Aka-uka Dalch va Ko» (1933), «Malinovskaya xonimning dunyosi» (1934), «Tabib» (1937), «Professor Vilchur» va «Pan Gankaning kundaligi» (1939) asarlari ham mashhur. Amerikalik yozuvchi. 1917 yildan Kanzas-Sitida journalist-reportyor sifatida ish boshlagan.
“Pan Xolyakovskiy” romani adibning eng mashhur asarlaridan biridir. Muallif bu asarida Ukraina dvoryanlarining johillik, nodonlik, tanballik, tekinxo‘rlik illatlarini hajviy yo‘lda zo‘r mahorat bilan tasvirlab beradi. V. Belinskiy Kvitka-Osnovyanenkoning hajvchilik iste’dodini e’tirof etgan. T. Shevchenko uning nosirlik ijodini yuksak baholagan. Stendal (taxallusi; asl ism-sharifi Anri Mari Beyl) (1783. 1, Grenobl - 1842. 3, Parij) — fransuz yozuvchisi. Advokat oilasida tug‘ilgan. 1799 yilda harbiy vazirlik xizmatiga kirgan, Napoleon I armiyasida xizmatda bo‘lgan (1806—14). So‘ng Italiyaga kelib, J.
Yozuvchining 1958 yilda chop etilgan “Oltmish hikoya” to‘plami Italiyaning eng obro‘li “Strega” adabiy mukofoti bilan taqdirlangan. “La Skala”dagi shov-shuv” hikoyasini esa, Andre Morua ikkinchi jahon urushidan keyingi butun Yevropa adabiyotida dunyoga kelgan eng haqqoniy asar sifatida baholagan. Jahon adabiyotini puxta biladigan yozuvchilarimizdan biri, filologiya fanlari doktori Xurshid Do‘stmuhammad bir hikoyasini Dino Butstsatining “Yetti qavat” hikoyasiga tatabbu tarzida yozgani adabiy jamoatchilikka yaxshi ma’lum...
haqidagi) adabiy portretlar muallifi. «Artamonovlar ishi» romani (1925)da yangi tarixiy avlodning g‘alabasi qonuniy ekanligini tasvirlagan. «Jahon adabiyoti» nashriyoti, «Shoir kutubxonasi», «Ajoyib kishilar hayoti» va boshqa kitoblar turkumi uning faol ishtirokida tashkil qilindi. Kiborlar halokati va inqilob g‘alabasi muqarrarligi «Yegor Bulichev va boshqalar», «Dostigaev va boshqalar» (1933), «Vassa Jeleznova» (2-nashri, 1935) pesalarining bosh mavzuidir. «Klim Samginning hayoti» roman-epopeyasida (1927— 36; 4-qism tugallanmagan) rus xalqining 20-asr boshlaridagi g‘oyaviy-ijtimoiy kurashi, hayoti aks etgan.
Gorkiy Sharq xalqlari tarixi bilan qiziqib, «Italiya ertaklari» (1911 — 13) asarida Sharq mifologiyasidan o‘z badiiy niyati asosida foydalandi, rus adabiyotida Amir Temur siymosiga ilk bor murojaat etib, uning tarixiy haqiqatdan uzoqlashgan obrazini chizdi. Gorkiy mehnatkash ommaning Lenin rahbarligida 1917 yil oktyabrida mamlakatni ostin-ustun qilish, ko‘plab begunoh kishilarning qonlarini to‘kish hisobiga tarixiy jarayonni o‘zgartirmoqchi bo‘lganini va Favqulodda komissiya qatliomini keskin qoraladi, ko‘pgina yozuvchilarni bolsheviklarning ta’qibidan saqlab qoldi.
Jonkuyar adibning keyingi yillarda e’lon qilingan publitsistik chiqishlarida mustaqilligimizning ma’naviy asoslarini mustahkamlash, qoraqalpoq zaminida amalga oshirilayotgan ulkan o‘zgarish va yangilanishlar jarayonini aks ettirish, bag‘rikeng xalqimizning bunyodkorlik mehnatini ulug‘lash, Orol muammosiga jamoatchilik e’tiborini qaratish mavzulari alohida o‘rin egalladi. Atoqli yozuvchining adabiyotimizni rivojlantirishdagi xizmatlari davlatimiz tomonidan munosib taqdirlandi.
Gandi hindular bilan musulmonlarning o‘zaro do‘stligini mustahkamlashga intildi. Kastachilikka qarshi kurashdi. Gandining hinduizmtya e’tiqodi chuqur bo‘lgan; boshqa dinlarga hurmat bilan qaragan. Gandi butun faoliyatida din bilan siyosatni bir-biriga bog‘lashga harakat qilgan. Gandining barcha dinlar hamkorligi va do‘stligi haqidagi g‘oyalari Hindistondagi reaksion unsurlarning g‘azabini keltirgan. Hindularning reakiion shovinistik tashkiloti a’zosi tomonidan otib o‘ldirilgan. Rus shoiri va yozuvchisi.
Sirlilik, aniqlik va afsungarlik o‘rtasiga qurilgan ko‘prik, tubsizlik ustida qad rostlagan “aql va ruh binolari” o‘quvchini o‘ziga tortadi. Har bir predmet yoki voqelikni, umuman boshqa, teskari, ming-minglab bo‘laklarga bo‘lib ko‘rishga, his qilishga o‘rgatadi. Adibning nasriy asarlaridagi o‘lchamsizlik, tilining fantaziya va yumorga boyligi, qochirimli “o‘yinlar” tuyg‘ularingizga ta’sir o‘tkazmasdan qolmaydi. Milorad Pavich serb adabiyoti tarixi bo‘yicha mutaxassis. Bayron va Pushkin asarlarini serb tiliga tarjima qilgan.
Shukshinning adabiyot va kino sohasidagi faoliyatida turli toifa kishilarining yorqin obrazlari yaratilgan. Shukshinning badiiy adabiyot va kinodagi uslubi ishontirish san’atining kuchi bilan chuqur hayotiylik kasb eta olgan. Shukshin S. Gerasimovning «Ko‘l bo‘yida» filmidagi Chernix rolining ijrosi uchun Davlat mukofotiga sazovor bo‘lgan (1971). «Ular Vatan uchun jang qildilar» filmini suratga olish chog‘ida to‘satdan vafot etgan.
«Abadiyat qonuni» asari asosida o‘zbek tilida telespektakl yaratilgan (1985). Rus yozuvchisi, kinorejissyor, ssenarist. Rossiyada xizmat ko‘rsatgan san’at arbobi (1969). Dastlabki hikoyalar to‘plami — «Qishloq odamlari» (1963). 1964 yilda Shukshin ssenariysi asosida «Shunday yigit yashaydi» filmi suratga olingan va ushbu kartina Venetsiyada bo‘lib o‘tgan 16-Xalqaro kinoforumda «Oltin sher» mukofotiga sazovor bo‘lgan. Shukshinning «Lyubavinlar» (1965) romani, shu roman asosida ishlangan «Lyubavinlarning tugatilishi» (1972) filmida, Stepan Razin hayoti va uning kurashiga oid «Sizga erkinlik bergani keldim» kinoromanida (1971), «Xarakterlar», «Sizning o‘g‘lingiz va akangiz» (1966), «G‘aroyib kishilar» kabi kartinalarida insonning teran ichki kechinmalari, orzu va umid sari talpinishlari, ba’zi bir kimsalarda uchraydigan meshchanlik falsafasining fojiaga olib kelishi mahorat bilan tasvirlangan.
Avstraliya - Vikipediya
Ayrim asarlari o‘zbek tiliga tarjima qilingan. Serb yozuvchisi Milorad Pavich dunyoning eng ko‘p o‘qilayotgan yozuvchilaridandir. Yozuvchining “Xazar lug‘ati” roman-lug‘ati unga mislsiz shon-shuhrat keltirdi. “Choy bilan chizilgan manzara”1988), “Shamolning ichki qiyofasi” 1991), “Konstantinopoldagi so‘nggi muhabbat”, “Bashorat qo‘llanmasi” (1994) romanlari adabiyot olamida ko‘p shov-shuvlarga sabab bo‘ldi.
Kelishilgan o'yinlar tizimi qanday ishlaydi? Undagi nayranglar
Murod Rizayev: “Agar mundialga chiqsak, muxlislarga osh
«Abadiyat qonuni» (1978)da insonning jamiyatdagi o‘rni, yashashning ma’nosi mavjud hayotiy lavhalar, shaxslar orqali aks ettirilgan. Dumbadze asarlari chuqur lirizm bilan sug‘orilgan, ularda dramatizm yumor bilan uyg‘unlashib ketgan. Asarlari o‘zbek tiliga tarjima qilingan («Quyoshni ko‘ryapman», 1969; «Qo‘rqmang onaginam», 1982; «Abadiyat qonuni», 1983 va b.
Ziyo istagan qalblar uchun! - Jahon nasri onlayn antologiyasi
JISMONIY MADANIYAT NAZARIYASI VA METODIKASI